کد مطلب:47702 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:13

گنجینه پرسمان » قرآن

قرآن چند اسم دارد؟ چرا اين اسمها بر روي آن نهادهاند؟

عناوين قرآن دو قسم است: 1. اسامي; 2. اوصاف.

اسامي: به طور مسلم، چهار عنوان به صورت اسم در قرآن به كار رفته كه به ترتيب اهميت و كثرت عبارتند از: 1. قرآن; 2. كتاب; 3. ذكر; 4. فرقان. سه عنوان اخير، بين قرآن و كتب آسماني قبل مشترك است; ولي عنوان اول (قرآن) اسم خاص براي اين كتاب است. بعضي، عنوان تنزيل را بر اسامي فوق افزودهاند.

اوصاف: اوصافي كه بعد از سه عنوان قرآن، كتاب و ذكر آمده عبارتند از: 1. مجيد; 2. كريم; 3. حكيم; 4. عظيم; 5.عزيز; 6. مبارك; 7. مبين; 8. متشابه; 9. مثاني; 10. عربي; 11. غير ذي عوج; 12. ذيالذكر; 13. بشير; 14. نذير; 15.قيم.

اوصاف ديگري را نيز نام بردهاند كه مهمترين آنها همين 15 قسم است.

نام ديگر قرآن كه مشهور است و در قرآن نيست، عنوان مصحف است.(درسنامه علوم قرآني، حسين جوان آراسته، ص 34-37، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني;، قم.)

قرآن در اصطلاح عبارت از كلمات و آيات الهي است كه از هر جهت اعجاز آميز بوده و بياني است كه از طريق وحي بر پيامبر اكرمنازل شده و مردم مأمور به قرائت و عمل به دستورهاي آن شدهاند.(ر.ك: تاريخ قرآن، سيدمحمدباقر حجتي، ص 27، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.)

فرقان در اصل، مصدر به معناي فرق گذاشتن است; امّا در قرآن به معناي فارق (جداكننده) به كار رفته و در آيات قرآن در بسياري از موارد ميتوان آن را به معناي جدا كننده حق از باطل دانست.(ر. ك: مفردات، راغب اصفهاني، ص 633و634، انتشارات دارالقلم، دمشق.)

مجيد از مادة مجد به معناي شرف وسيع و گسترده (با شكوه و با عظمت) است; و چون قرآن محتوايي عظيم و گسترده و معاني بلندي در زمينههاي معارف، اعتقادات، اخلاق، مواعظ، احكام، سنن و... دارد; به آن مجيد گفته شده است.(ر.ك: تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 26، ص 353 / تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ترجمة سيدمحمدباقر موسوي، ج 18، ص 504، انتشارات اسلامي.)

هر كدام از نامهاي كتاب خداوند، داراي وجه تسميه و حكمتي است مثلاً درباره قرآن گفتهاند حقيقت قرآن فراتر از آن است كه در قالب الفاظ بگنجد، محتواي قرآن بسي عاليتر و والاتر از آن است كه واژهها و الفاظ را ياراي بيان آن باشد چه آنكه كلمات و عبارات براي امور عادي وضع شدهاند و واقعيت قرآن در برگيرندة عميقترين معارف معنوي است، اين محتواي بلند براي آنكه در حد فهم باشد در آيد از مقام برتر خود تنزل كرده و به مقام قرائت رسيد و خواندني گشته است تا امكان تعقل آن بشر فراهم آيد.

بنابراين احتمال، علت نامگذاري معجزة جاودان پيامبر به قرآن تبيين اين حقيقت بوده كه آنچه اكنون به صورت الفاظ، پيش روي ماست و خواندني است در لوح محفوظ، بيهيچ تفصيل و تقسيمي شرافتي تام و منزلتي تمام دارد. قرآن براي آن كه بشر مادي را رهنمون گردد و از زلال معارفش سيراب گرداند در قالب الفاظ و آيات در آمده قرآن (خواندني) گشته است.(ر.ك: درسنامه علوم قرآني، ص 31ـ38.)